Si Debataraja Jambi

Rabu, 26 Oktober 2011

PENGANTAR RAJA PARHATA PESTA UNJUK

Untuk sekedar berbagi khususnya bagi "Parsinabul" Pemula, agar menjadi Bekal, disini dibuatkan sajian (Manise dan Mangalusi) dalam Awal Pembicaraan Adat Batak Pesta Unjuk (di Kota Jambi), yang sudah sering Penulis gunakan dalam berbagai kesempatan :

Pangalapan Hata :
Tu Dongan Tubu (Simamora Debataraja) :
Di hita namardongan tubu pinompar ni Ompunta Simamora Debataraja,
Asa tubu ma dingin-dingin di toru ni simartolu
Horas ma tondi madingin Pir tondi matogu
Debata do namangiring-iring asa tongtong hita leleng mangolu
Songon Poda ni Ompunta sijolo-jolo tubu
Mangangkat hita rap tu Ginjang manimbung rap tu toru
Tongtong hita hot di sisada anak dohot si sada boru
Asa SADA do hita Pinompar ni Ompunta Simamora Debataraja
Ala sada do Pinomparna ima Ompunta Sunggu Marpasang
Alai Tolu ma Simartolu, tongtong ma tubu ngolu-ngolu
Ai na Tolu do pinompar ni ompunta ima
Raja Babiat Naingol - Raja Sampetua - Raja Marbulang (Hasuhuton : Marbulang)
Didok Natua-tua :
Tartallik huling-huling tarida ma holi-holi
Molo Anggi Doli marulaon, haha doli ma Panamboli (Parsinabul),
Ampara sidoli Raja ni dongan Tubu
anak ni dainang Paraman ni Namboru
Antong ise ma hita nanaeng Raja Parhata ima nanaeng mangadopi Panghataion tu Hula-hulanta ....
(Masing2 Suhu/bagian -- Babiat Naingol dan Sampetua -- menyampaikan/menunjuk dan menyepakati yang akan menjadi Raja Parhata).

Tu Boru/Bere/Ibebere :
Di hamu boru nami, bere dohot ibebere,
Didok Natua-tua,
Durung do boru tomburon Hula-hula
Manumpahi ma nian Boru, molo adong ulaon ni Hula-hula
Jadi, di hamu boru, bere dohot ibebere nami asa tung tumpahi hamu hami di gogo dohot pambahenanmunai dinanaeng manghatai hami dohot Raja ni Hula-hulanta marga ...

Tu Dongan Sahuta :
Di hamu Raja ni Dongan Sahuta nami, didok Natua-tua :
Tinapu Bulung Rata bontar ma ia gotana
Sisada las ni roha / habot ni roha do namardongasahuta
Nang pe asing-asing margana
Antong Raja ni Dongan Sahuta, di las nirohanta apala di tikki on tarlumobi ma dinanaeng mangadopi panghataion dohot raja ni hula-hulanta marga ......, asa tung tutur-tuturi hamu hami, di na hurang lobi annon panghataion nami, songoni ma pangidoannami rajanami.
(dialusi dongan sahuta -- gabe ma jala horas)

Tu Horong ni Hula-hula :
Tarlumobi ma di hamu horong ni Hula0hula nami dohot Tulang nami,
Hula-hula nami marga .... (digoari)
Tulang nami marga.... (digoari)
Tulang Rorobot nami ... (digoari)
Hula-hula nama namarhahamaranggi ....(digoarai, molo tung adong)
Hula-hula anak manjae/naposo.... (digoari, molo tung adong)
Raja nami,
Ruas ni bulu duri
Sanjokkal mai dua jari
Hamu do Raja nami horong ni tulang dohot Hula-hula Raja Panuturi
dohot Pangajari di hami
Alanii di nanaeng manghatai hami dohot raja ni Hula-hula nami Marga ... (digoari) asa tung tutur-tuturi hamu hami rajanami, di nahuranglobi panghataion nami.
Dialusi horong ni Tulang dohot Hula-hula.. (dialusi Gabe ma jala Horas)

Antong d hamu Raja ni Hula-hula nami marga ...  (digoari), nunga rade hami rajanami, hupasahat hami ma partikkian tu hamu.

Parhata Parboru (Marga lain) :
di hamu pamoruannami marga Simamora,
Dolok ni Sipakpahi ma Panatapan tu Pangaloan
Asa Tapukka namanghatai, pasahat hamu ma jo Pinggan Panukkunan.

Parhata Paranak (Marga Simamora) :
Mauliate ma Rajanami,
Asa binsar ma Mataniari, Poltak ma mata ni Bulan
Nunga manggora rajai nalaho mamukka makhatai, dison hupasahat hami ma Pinggan Panukkunan..
(sahalak hela ni Simamora pasahathon Pinggan Pangukkunan)

Parhata Parboru :
Mauliate ma tapasahat tu Amanta pardenggan basai ala asi ni rohaNa, boi do hita marpungu apala ditikki on,
di hamu Pamoruon nami marga Simamora,
Nunga dison nuaeng Pinggan Panukkunan, Pinggan sitio soara na hot di hundulanna,
Sai tio ma di hamu parniidaan tu joloanon, jala hot ma pasu-pasu nasian Tuhanta.
Peak di ginjangna Napuran sirata bulung, asa tung rata ma antong Passamotan dohot Parhorasan jaloon muna tujoloan on.
Dison adong Parbue Pir, ima nasian parbur siribur-ribur,
Antong Pir ma pokki bahul-bahul pansalongan
Pir ma tondimuna sai tung godang ma pangomoan
jala tung torop maribur ma antong hamu marpinompar
Alanii tung dohononnami ma,
Nialap ma Piar-piar, sian onan ni huta tinggi
Tudeakna ma hamu marpinompar, bagasmuna sitorop pangisi
Laos adong muse rupiah namarga, napinatupa/pinatomu-tomu ni pamarentanta
Sipalas roha ni situan natorop dohot amanta raja, hasoloman ni inanta soripada
Sai martamba ma antong las ni rohanta tu joloan on
Songoni muse adong Juhut namarsaudara ima Tanggo-tanggo na bolon,
Sai anggiat ma antong lam tanggo jala togu partuturonta namarhula-hula boru, gabe parhorasan tu joloan on.

Antong ia naung sagat hami marlompan natabo, bosur mangan indahan na las, sombu uas minum aek sitio-tio, Niharat Pakkal ni Tobu lam tu tonggina, nunga dipasahat hamu sipanganon natabo dohoon ma hata pasu-pasuna :
Sai Pamurnas mai tu daging, saudara mai tu bohi
Si pasindak panaili mai si paneang holi-holi.
Antong,
Bagot namarhalto ma na niagatan dung marmeang
Horas ma hami namanganhon, tu gandana Panggabean di hamu sikkat nii na mangalean.
Ia takkas ma Purba
Takkasan ma ia Angkola
Asa takkas ma namaduma
Takkasanma na mamora
Asa tung takkas hata ni sipanganon i,
Takkas na hamu amangboru marboa-boa

Parhata Paranak :
Mauliate ma disukkun-sukkun ni Raja i, hami pe tong-tong pasahaton nami hamauliateon nami tu Amanta pardenggan basai, ala ni asi ni rohaNa boi hita marpungu apala di tikki on,
Ia Sukkun-sukkun ni Raja i taringot tu Sipanganon masak, tung takkas ma tutu alusan nami,
Aek godang ma tu aek si Bundong
Ganjang mai songon Aek Situmandi
Ia godang mai raja nami gabe sibutong-butong
Otik gabe si pir ni tondi
Sai Pamurnas mai tu daging
Saudara mai tu bohi
Sipasindak Panailli mai
Si paneang Holi-holi
Tung songoni pe sipanganoni rajanami tung dohonon ma
Niharat Pakkal ni tobu lam tu tonggina
Ndada namangholit hami raja nami tung si bahenon do naso sadia
Molo tung mangholit hami, si ala ni tanging muna mai, sai lam tu ganda na ma na niholit, asa tung adong patupaon nami laho pasangaphon hamu rajanami tuakka tikki nanaeng ro.
Dohonon nami ma raja nami
Tik-tik ma Gompa
Hotang binola bahen pangarahutna
Tung songoni pe sipanganon na tupa
Manumpak ma Amanta Debata, tung godang ma Pinasuna.
Ia hata ni sipanganoni raja nami : Panggabean Parhorasan do.. Butima.

Parhata Parboru :
Mauliate ma tutu amangboru, Panggabean Parhorasan do hape hata ni sipanganoni,
Alai Amangboru, didok natua-tua
Marakkup do nauli, Mardongan do na denggan,
Asa siakkup songon na hundul, siudur songon na mardalan, di hata ni si panganon Panggabean Parhorasan i, Dia ma laklakna, dia ma Unokna
Dia ma hatana, dia ma nidokna,
Takkas ma hamu Amangboru marboa-boa..

Parhata Paranak :
Mauliate ma Rajanami,
Tung takkas ma hamu sisuan bulu jala si panjala
Si boto Uhum jala Panghataion tung Raja.
Raja nami raja ni hula-hula, didok natua-tua
Molo adong bulu godang
Denggan mai bahen hite-hite
Molo adong anak/boru magodang
Denggan mai asa tung hot ripe.
Nunga rap mangudurhon hita nangkin tu Bagas joro ni Debata, ima naung manjalo pasu-pasu parbogason Anak nami naung gabe Hela muna, Boru muna naung gabe Parumaen nami, sian Tuhanta marhite-hite naposoNa, di Bagasjoro Nai.
Alanii tung dohonon nami ma :
Tubuan laklak ma tubuan sikkoru
Tubu ma sanggar di parsopoan
Tubuan anak ma nasida tubuan boru
Jekkar-jekkar ma di Parngoluan

Jala tung apala las ma rohanami raja nami, songon ni dok ni natua-tua:
Nunga pitu lilu nami
Paualu Jugia nami
Nunga tung nauli nipi nami
Ala olo do boru muna gabe parumaen nami

Alani ima rajanami, di mangajana on naeng pashaton nami ma somba ni uhum dohot somba ni adat nami tu hamu, songon panghataionta di tikki naung salpu i (Di namarhata sinamot).  Jala pangidoaan nami Raja nami asa tung pasu-pasu hami pamoruan muna, parhitean mai pasu-pasu na sian Tuhanta, tarlumobi ma tu ianakhonta, asa tung gabe rumah tangga na denggan nasida tu joloan on.


------ diteruskan dengan pasahathon Panggohi ni Sinamot, Panandaion, Tintin Marakkup, dst -------tps--